Συναντήσεις Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Στο πλαίσιο του θέματος Προφορική παράδοση και Νεοτερικότητα θα υλοποιηθούν στη Θεσσαλονίκη από τον Νοέμβριο του 2017 έως και τον Μάϊο 2018 σειρά συναντήσεων που θα διεξαχθούν το τελευταίο Σάββατο κάθε δεύτερου μήνα (Νοέμβριο – Ιανουάριο – Μάρτιο – Μάιο ) ως συναντήσεις εργασίας και την αμέσως επόμενη Κυριακή κάθε Σαββάτου θα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα, και οι ιστορίες που προέκυψαν.

Στόχος των ημερίδων ζωντανής παραμυθίας είναι η εργασία με ιστορίες της προφορικής παράδοσης και των θεμάτων που αυτές διαχειρίζονται και να επιχειρηθεί η μεταφορά ή μετατροπή των ιστοριών με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να ακουστούν στο σημερινό περιβάλλον και να συγκινήσουν επιτυγχάνοντας τον αρχικό στόχο της κάθε ιστορίας ή να επανεξεταστεί με βάση τις σημερινές ανάγκες αυτός ο στόχος.

Τι είναι οι Συναντήσεις Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Στα παραμύθια βρίσκονται οι παλιότερες ιστορίες της ανθρωπότητας

Το ερώτημα είναι αν μπορούν να είναι ταυτόχρονα καινούριες.

Αν και πολλά από τα θέματα που απασχολούν τους ανθρώπους απ’ την αρχή του χρόνου μέχρι σήμερα είναι τα ίδια κι απαράλλαχτα, το περιβάλλον, το αξιακό σύστημα κάθε εποχής μεταβάλει τις ιστορίες και τα χαρακτηριστικά τους και καθορίζει τις δράσεις και τον τρόπο των ηρώων.

Αρκεί να ονομάσεις τον ήρωα του παραμυθιού Ιωάννη αντί Γιάννο;

Αρκεί να του φορέσεις ρούχα αθλητικά αντί για βράκα;

Αρκεί να του βάλεις στο στόμα τον τρόπο του σύγχρονου λόγου;

Τι γίνεται με το περιβάλλον του Γιάννου ή του Ιωάννη; Αν το μετατρέψουμε ώστε να διαδραματίζεται σε μια πόλη αντί της υπαίθρου επεμβαίνουμε στη βασική δομή;

Υπάρχει βασική δομή;

Είναι το περιβάλλον, τα ονόματα οι φορεσιές δομικά στοιχεία; πότε αποτελούν μέρος των συμβολισμών του;

Τι πλάθεται στο στόμα του παραμυθά κείνη την ώρα που ταυτόχρονα θυμάται το παλιό και επικοινωνεί με το τώρα, ρίχνοντας ένα σπόρο στο μέλλον, δημιουργώντας παράδοση;

Μπορούμε να πούμε μια παλιά ιστορία και ν’ ακουστεί σε σύγχρονα αυτιά έτσι ώστε ο λόγος της να κινήσει, να συγκινήσει επιτυγχάνοντας τον αρχικό στόχο της ιστορίας;

Να παρηγορήσει με την ίδια αίσθηση της παρηγοριάς που νιώθουν οι άνθρωποι σ’ όλη την ιστορία τους; Να καθησυχάσει, να ημερώσει το νου, να ταξιδέψει τη φαντασία, ν’ ανοίξει δρόμους και τελικά να διασκεδάσει με την καρδιά του αυτός που την ακούει;

Πόσο μας αφορά τελικά και με ποιο τρόπο μια παλιά ιστορία;

Είναι ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει όλους όσους λένε παραμύθια.

Είτε αυτό το κάνουν επαγγελματικά, είτε σα στοιχείο της εργασίας τους, είτε στην προσωπική τους ζωή στους οικείους τους. Κανείς δε θέλει να πει μια παρωχημένη ιστορία εκτός αν πρόκειται για μελέτη για λαογραφική καταγραφή.

Τα θέματα των συναντήσεων εργασίας ζωντανής παραμυθίας, περιλαμβάνουν ερωτηματικό κι ο στόχος τους δεν είναι να προτείνουν συγκεκριμένους τρόπους καθ’ έδρας αλλά να σπείρουν το ερώτημα να δώσουν τα εργαλεία για τη διερεύνηση του ερωτήματος και τον χώρο για την ανάπτυξη της προσωπικής απάντησης του κάθε ενός απ’ τους συμμετέχοντες χρησιμοποιωντας ως υλικό εφαρμογής μια ιστορία που κουβαλούν οι ίδιοι ως άκουσμα και ως επιθυμία να τη μοιραστούν.

Αναβίωση, αναπαραγωγή ή συνέχιση της πορείας των παραμυθιών;

Πολλές διασκευές γνωστών παραμυθιών έχουνε δει το φως και τ’ αυτιά μας

Πότε όμως πρόκειται για λόγια ή λογοτεχνική διασκευή και πότε για τη εγγενή λειτουργία του παραμυθιού να ταξιδεύει τις ιστορίες με όχημα τον παραμυθά και να προσαρμόζεται κάθε φορά στην εποχή και το ακροατήριο;

Οι διασκευές πολλές φορές στέκονται μόνο στα σημεία διασκευής και στην ανατρεπτικότητά τους και το τελικό αποτέλεσμα εστιάζει σε αυτά τα σημεία περισσότερο από ότι στη βασική λειτουργία του ίδιου του παραμυθιού

Παρά την αναβίωση της τέχνης της αφήγησης παραμυθιών στις μέρες μας δεν είναι λίγοι, αυτοί που θεωρούν παρωχημένο τον τρόπο που παρουσιάζονται στα λαϊκά παραμύθια οι ήρωες, οι δράσεις τους και οι ευγενικοί σκοποί τους Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ρόλος των γυναικών, της μητριάς, της κόρης, της μάγισσας, της αδερφής, της βασιλοπούλας κ.ά.

Πέρα από το συμβολισμό που φέρουν οι δράσεις και οι ιδιότητες των ηρώων σε κανέναν δεν είναι ευχάριστο ή βολικό να αποσυμβολίζει την ώρα της ακρόασης στο νου του, στη διάρκεια του ακούσματος ενός παραμυθιού, πως ο γάμος δεν είναι γάμος αλλά η εσωτερική ένωση, η ολοκλήρωση κι η ενηλικίωση, πως ο βασιλιάς δεν είναι ο βασιλιάς αλλά η δύναμη της κυριαρχίας, της ευθύνης, ο ίδιος ως οδηγός της ζωής του, αντί να αφήνεται να παραμυθιαστεί και να παρηγορηθεί. Μα χτυπούν παράταιρα πράγματι στ’ αυτιά μας κάποιες λέξεις, κάποιες θεάσεις των παραμυθιών με πρώτη και καλύτερη τη θέση της γυναίκας, και σίγουρα στέκουν εμπόδιο στην παρηγοριά, - που άλλωστε είναι ο σκοπός της παραμυθίας - αν δεν αποκωδικοποιηθούν.

Φτιάχνει άραγε νέα παραμύθια πάνω στις παμπάλαιες δομές η εποχή μας; Υπηρετούν την παρηγορία τα παραμύθια μας;

Ποιες είναι οι διαφορές των σημερινών γραπτών παραμυθιών με τα προφορικά λαϊκά παραμύθια ως προς τα χαρακτηριστικά τους;

Συνεχίζει την παράδοση της προφορικότητας των παραμυθιών και εν γένει των προφορικών ιστοριών η εποχή μας; Παραδίδει στους επόμενους κοινό προφορικό υλικό; Δημιουργεί παράδοση;

Προσαρμόζονται σήμερα στα χείλη των παραμυθάδων τα παραδοσιακά παραμύθια;

Κι αν προσαρμόζονται είναι αυτό πράγματι “προσαρμογή” που εξυπηρετεί τις σημερινές ανάγκες και προσαρμόζει στις συνθήκες και τα ήθη της εποχής;

Πόσο έχει επηρεάσει την εξέλιξη της παραμυθίας ο περιορισμός του προφορικού μοιράσματος;

Είναι η παραμυθία έτσι όπως εκφράζεται σήμερα μέρος της ζωντανής προφορικής επικοινωνίας μας ή είναι μια λαογραφικού τύπου ανάμνηση που χαριτολογώντας την αναπαράγουμε

Φτάνει ο δρόμος της παραμυθίας στις μέρες μας κι αν όχι τι έχει φράξει το δρόμο της;

Ανάγνωση παραμυθιού ή Αφήγηση παραμυθιού;

Ποιες είναι οι μυθολογίες του σύγχρονου κόσμου και ποια η σχέση τους με την παραμυθία;

Αυτά και άλλα ερωτήματα επιχειρούμε να προσεγγίσουμε στις Ημερίδες Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας όχι τόσο με το νου μας όσο αναβιώνοντας λαϊκά παραμύθια και διηγήσεις και συμβάλλοντας ο καθένας/ η καθεμιά στην αποκωδικοποίηση και επανακωδικοποίησή τους σε σχέση με το σήμερα

Πολλά τα ζητήματα που προκύπτουν με κύρια τα ηθικά θέματα που έχουν σαφώς διαφοροποιηθεί απ’ την εποχή που το λαϊκό παραμύθι λέγονταν στα χωράφια και στους φούρνους και στα γλέντια των ενηλίκων που έπαιρναν τα χείλη τους φωτιά και κάθε αφήγηση ήταν διαφορετική μα σταθερή και άξια να συγκινήσει και να παρηγορήσει με μαστοριά

Ο στόχος του εργαστηρίου είναι να επεξεργαστεί μέσω ασκήσεων σωματικών, τις δράσει των ηρώων ενός λαϊκού παραμυθιού εξετάζοντας σε πρώτη ανάγνωση τον τρόπο που αυτοί οι ήρωες μπορούν να κινηθούν στο σήμερα, ποιο δρόμο παίρνουν πως δρουν και ποιο αποτέλεσμα των δράσεων τους μπορεί να συγκινήσει και άλλους πέρα απ την ατομικότητα του ήρωα.

Και γιατί όλο αυτό παρακαλώ;

Λέγοντας μια ιστορία που κατάφερε να κατακτήσει τη μνήμη μας, αυτοσυστηνόμαστε μαζί με τον κόσμο μας , μετατρέποντάς την καθώς την αφηγούμαστε, φέρνοντάς την στο τώρα μας, επαναπροσδιοριζόμαστε κι εμείς κι ο κόσμος μας. Κι αυτό

Σε ποιους απευθύνεται

Σ όλους όσους αναζητούν να βρουν τρόπους να χωρέσουν τη σημερινή πραγματικότητα σ’ ένα πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα της κατανόησης της ζωής του και μια χαραμάδα προοπτική για να μοιραστεί με τους άλλους στη δική του αφήγηση κι αυτό να ακουστεί στα σημερινά αυτιά.

Σε όλους όσους αφηγούνται ιστορίες, ιδιαίτερα σε δασκάλους και γονείς

1η Συνάντηση Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Σάββατο 25 Νοεμβρίου 11:00 – 16:00

Κυριακή 26 Νοεμβρίου 17:00 – 19:30

Θέμα: Το καλό, το κακό κι οι Ιστορίες του φόβου

2η Συνάντηση Εργασίας Ζωντανής Παραμυθίας

Σάββατο 27 Ιανουαρίου

Κυριακή 28 Ιανουαρίου

Θέμα: Από την Κυρά στη Δούλα κι αντίστροφα

ο Ρόλος των γυναικών στα Παραμύθια

3η Συνάντηση Ανοιχτής Παραμυθίας

Σάββατο 31 Μαρτίου

Κυριακή 1 Απριλίου

Θέμα : Διαχείριση αλλαγών στα παραμύθια

Οι μεταμορφώσεις των μύθων

4η Συνάντηση Ανοιχτής Παραμυθίας

Σάββατο 26 Μαΐου

Κυριακή 27 Μαΐου

Θέμα: Ο εκφοβισμός στα παραδοσιακά παραμύθια

Βία και συμβολισμοί του δυνατού και του αδύναμου

Διαδικασίες συμμετοχής 

Οι συμμετέχοντες φέρνουν στη  συνάντηση  μια προφορική ιστορία ή ένα παραμύθι που άκουσαν οι ίδιοι στην παιδική τους ηλικία ή αργότερα και αποτελεί γι' αυτούς σημείο αναφοράς σχετικά με τις έννοιες του καλού, του κακού ή του φόβου (και τα τρία ή έστω ενός από αυτά)

Είναι σημαντικό οι ιστορίες αυτές να είναι είτε προφορικής είτε της λαϊκής παράδοσης ή οικογενειακές ιστορίες και όχι προϊόν λογοτεχνικής ή σύγχρονης παραμυθίας.

Μία σύντομη περιγραφή (περίληψη μιας παραγράφου) αυτής της ιστορίας θα πρέπει να αποσταλεί το αργότερο εως τις 21 Νοεμβρίου στο marinachatzikyriakou@yahoo.gr

Πληροφορίες Δηλώσεις Συμμετοχής στο 6945 992509

και στη φόρμα

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd6bdqohDlIR0W_u1Dgk-lol_cSQkeMaLCJEoAc7QIlgkH-DA/viewform

Μέγιστος αριθμός συμμετοχών: 10